Index
Son güncelleme: Kasım 14, 2022
İnflamasyon (enflamasyon) ya da diğer adıyla iltihaplanma, adını sıkça duymaya başladığımız bir terim. Bu yazıda kronik hastalıkların çoğunun nedeni olarak gösterilen inflamasyonun belirtileri, nedenleri ve beslenme ile ilişkisinden bahsederek aralıklı orucun (IF diyeti) inflamasyon üzerindeki etkisine değineceğiz.
İnflamasyon (enflamasyon) nedir?
Vücutta hehangi bir yaralanma olduğunda veya vücut virüs, bakteri gibi zararlı etmenlere maruz kaldığında, vücut doğal bir tepki olarak inflamasyon oluşturuyor.
Eğer bir yaralanma oluştuysa bağışıklık hücreleri harekete geçerek hasarlı dokuları iyileştirmeye başlar veya vücut zararlı etmenlere maruz kaldıysa bu etmenlere saldırarak vücudu tekrar sağlıklı hale getirmeye çalışırlar. Bu durumun tıp dünyasındaki adı akut inflamasyon (akut iltihaplanma).
Bir diğer durumda ise vücutta herhangi bir yaralanma veya zararlı etmen istilası olmadığı halde bağışıklık hücrelerinin istilası tetiklenir ve sağlıklı hücrelere saldırı başlar. Kronik inflamasyon olarak tabir edilen bu durum da çeşitli sağlıklı sorunlarına yol açabiliyor.
Kronik inflamasyonun yol açtığı ciddi sağlık sorunlarından bazıları:
- Romatizmal eklem iltihabı
- Alzheimer ve Parkinson hastalıkları
- Astım
- Kanser
- Kalp hastalıkları
- Tip 2 diyabet
- Cilt hastalıkları (örn: sedef hastalığı, egzama, rozasea)
- Alerjiler
Kronik inflamasyonun belirtileri nelerdir?
Kronik inflamasyonun neden olduğu belirtiler, vücudunda bir şeylerin ters gittiğinin sinyallerei olabilir. sorun olduğunun sinyalleridir. En yaygın kronik inflamasyon belirtileri:
- İnflamasyon olan vücut bölgesinde ağrı
- Sindirim problemleri (ishal, kabızlık, IBS – irritabl bağırsak sendromu)
- Aşırı kilo artışı veya azalması
- Vücutta tekrarlayan enfeksiyonlar
- Sürekli yorgunluk hali
- Depresif ruh hali
Kronik inflamasyonun nedenleri nelerdir?
Kronik inflamasyon çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. Başlıcaları şunlar olabilir:
- Vücudun sağlıklı dokulara saldırdığı lupus veya Behçet hastalığı gibi otoimmün hastalıklar,
- Tedavi edilmemiş yaralanmalar veya tekrarlayan enfeksiyonlar
- Kirlilik ve endüstriyel toksinler gibi zararlı dış faktörlere maruz kalmak,
- Polenler veya ani sıcaklık değişimleri gibi dışsal faktörlere karşı hassas bir bünyeye sahip olmak.
Bu faktörlere ek olarak,
- Aşırı alkol tüketimi,
- Sigara içmek,
- Vücut kitle indeksinin (VKİ) yüksek olması (kas kütlesi fazla olan kişiler için geçerli değildir),
- Sürekli stresli olmak,
- Yeterli ve kaliteli uyumamak,
- Çok fazla egzersiz yapmak veya hiç yapmamak,
- İnflamasyona neden olan yiyeceklerle beslenmek,
Gibi sağlıksız alışkanlıklar da kronik inflamasyona neden olabilir.
İnflamasyona Neden Olan Yiyecekler
Sürekli inflamasyon artırıcı gıdalarla beslendiğinde, kronik inflamasyon riskine davetiye çıkarıyor olabilirsin.
İnflamasyona neden olan yiyeceklerin başlıcaları:
- Kırmızı et (fazla tüketmek)
- Pastırma, salam, sosis, sucuk gibi işlenmiş etler
- Beyaz ekmek, makarna, poğaça gibi buğday unundan yapılan, yani gluten içeren yiyecekler
- Kızartmalar
- Cips ve margarin gibi trans yağ içeren yiyecekler
- Soya yağı, kanola yağı, ayçiçek yağı, mısır yağı gibi bitkisel yağlar ve tohum yağları
- Şeker
- Yüksek fruktozlu mısır şurubu içeren yiyecekler
- Tatlandırılmış atıştırmalıklar ve gazlı içecekler
İnflamasyonu Azaltan Yiyecekler
Yukarıda listelediğimiz yiyeceklerin fazlalığı seni korkutmasın. İnflamasyonu azaltan pek çok yiyecek de mevcut.
Anti inflamatuar diyet yapmak istiyorsan, inflamasyonu azaltan bu sağlıklı gıdalara beslenmende daha çok yer verebilirsin.
Vücuttaki iltihaplanmayla savaşan anti inflamatuar gıdaların başlıcaları:
- Meyveler: domates, zeytin, portakal, kiraz, üzüm, avokado ve özellikle çilek, yaban mersini, ahududu, böğürtlen gibi kırmızı orman meyveleri
- Sebzeler: brokoli, zerdeçal, zencefil, sarımsak, soğan, ıspanak, lahana, karalahana
- Kuruyemişler: Badem, ceviz, fındık, antep fıstığı
- Yağlı balıklar: Somon, uskumru, sardalye, hamsi, ringa balığı
- Soğuk sıkım sızma zeytinyağı
- Yeşil çay
- Bitter çikolata
Aralıklı oruç inflamasyonu azaltır mı?
Son bilimsel araştırmalara göre, günün belirli bir bölümünde hiç kalori almama esasına dayanan aralıklı oruç (IF diyeti) inflamasyonu azaltmakta son derece etkili.
Aralıklı oruç vücutta otofaji adı verilen bir süreci başlatıyor. Otofajinin ise vücudun bağışıklık ve inflamasyon tepkileri üzerinde etkili olduğu biliniyor. (1)
Ayrıca bazı araştırmalar aralıklı orucun Alzheimer, IBS, MS, romatoid artrit, astım gibi kronik inflamatuar hastalıkları tersine çevirmekte faydalı olabileceğini gösteriyor. (2)
Aralıklı oruç planlarından 14/10, 16/8 ve 20/4 (savaşçı diyeti) en yaygın uygulanan planlar olarak karşımıza çıkıyor.
Özetle
Günümüzde kronik inflamasyonun beslenmeyle olan ilişikisi reddedilemeyecek bir gerçek olarak bilimsel çalışmalarla da kanıtlanmış durumda. Yani tabağımıza koyduğumuz yiyecekler inflamasyonu artırdığı gibi azalatabilir de.
Vücudunda kronik inflamasyon kaynaklı bir rahatsızlık olsun veya olmasın, sağlığını korumak ve iyileştirmek için sen de beslenmende anti inflamatuar gıdalara daha çok yer verebilir ve hatta bu etkiyi artırmak için sana uygun bir aralıklı oruç planı takip edebilirsin. Bunun için Kompanion – Aralıklı Oruç uygulaması sana yardımcı olacaktır.
Bu yazıda bahsedilen kronik inflamasyon nedenlerinin herkeste geçerli olmayabileceğini, bazı kişilerde altta yatan başka nedenler olabileceğini de belirtelim. Daha net bir teşhis ve tedavi seçenekleri için doktoruna danışman en sağlıklısı olacaktır.
